bretton woods sistemi ne demek?

Bretton Woods Sistemi

Bretton Woods sistemi, II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, 1944 yılında, ABD'nin New Hampshire eyaletindeki Bretton Woods kasabasında toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans Konferansı'nda oluşturulan uluslararası bir para ve döviz kuru yönetimi sistemidir. Amaç, savaş sonrası dönemde istikrarlı bir ekonomik düzen kurmak ve tekrarlanan devalüasyonlar ve rekabetçi döviz kuru uygulamalarıyla karakterize edilen 1930'ların ekonomik istikrarsızlıklarını önlemekti.

Temel Özellikleri:

• Sabit Döviz Kurları: Sistem, ABD dolarını altına endeksleyerek diğer ülkelerin para birimlerini dolara sabitlenmesini öngörüyordu. Böylece ülkeler, dolara karşı döviz kurlarını belirli sınırlar içinde tutmayı taahhüt ediyorlardı. (Sabit Döviz Kurları)
• Uluslararası Para Fonu (IMF): Üye ülkelerin döviz kuru politikalarını izlemek, döviz kuru istikrarını sağlamak ve ödeme dengesi sorunları yaşayan ülkelere kısa vadeli finansal destek sağlamak amacıyla Uluslararası Para Fonu (IMF) kuruldu.
• Dünya Bankası: Savaş sonrası yeniden yapılanma ve kalkınma projelerini finanse etmek amacıyla Dünya Bankası (o dönemdeki adıyla Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası - IBRD) kuruldu.
• ABD Dolarının Rolü: Sistemde, ABD doları temel para birimi (rezerv para) olarak kabul edildi ve diğer ülkeler dolara karşı döviz kurlarını sabit tutmaya çalıştılar. ABD, doların altınla konvertibilitesini garanti ediyordu. (Rezerv Para)

Sistemin Sonu:

1960'ların sonlarına doğru, ABD'nin Vietnam Savaşı harcamaları ve sosyal programlar nedeniyle artan enflasyon baskısı, doların altınla konvertibilitesi konusunda şüpheler yarattı. 1971 yılında ABD Başkanı Richard Nixon, doların altınla konvertibilitesini askıya aldığını açıkladı. Bu karar, Bretton Woods sisteminin fiilen sonu anlamına geliyordu. 1973 yılında çoğu ülke, dalgalı döviz kuru sistemine geçti. (Dalgalı Döviz Kuru)

Etkileri:

Bretton Woods sistemi, yaklaşık 30 yıl boyunca uluslararası ekonomik istikrarın sağlanmasına katkıda bulundu. Dünya ticaretinin ve yatırımının artmasına, ekonomik büyümenin hızlanmasına ve savaş sonrası yeniden yapılanma sürecinin kolaylaşmasına yardımcı oldu. IMF ve Dünya Bankası gibi kurumlar, günümüzde de uluslararası ekonomik sistemde önemli rol oynamaya devam etmektedir.